Nick Kieft Historische Trajecten

Nick Kieft Historische Trajecten

Stootshorn

Zeven eeuwen geleden, toen Groningerland werd geteisterd door oorlogen en krijgsbendes, lieten machtige heren steenhuizen bouwen om hun gebied te beschermen. Een steenhuis was eigenlijk een stenen toren, met muren van wel een meter dik en een hoogte van soms vijftien of twintig meter. De steenhuizen lagen steeds op een belangrijke plaats. Bijvoorbeeld langs een weg, of bij de grens tussen het land van verschillende landheren.


Zo is het vermoedelijk ook in Stootshorn gegaan. Waar tegenwoordig de Veenweg doodloopt in de richting van Slochteren, liep in de Middeleeuwen de handelsweg tussen de stad Groningen en het Emsland. Waar nu het asfalt ophoudt liep de weg ongeveer in de richting van de Slochter kerktoren die in de verte boven het geboomte uitsteekt. Reizigers die van Groningen op weg naar het oosten waren, kregen een paar kilometer voorbij de kerk van Slochteren te maken met een drassig stuk weg. Hier liep het riviertje de Siep – later ook wel Siepsloot genoemd – dat de grens vormde tussen Fivelingo en het Oldambt. Na de lastige passage van de Siep bereikte de reiziger een wat hoger gelegen stukje land. Hier lagen zandduinen die tijdens de laatste IJstijd waren opgestoven.


Deze plaats was een uitgelezen plek om een steenhuis neer te zetten. Iedereen die er voorbij kwam zou kunnen zien dat hier een machtig man de scepter zwaaide. En zo kreeg uiteindelijk Stootshorn zijn naam. Vermoedelijk was degene die het steenhuis liet bouwen een zekere Stote of Stota. Horn betekent hoek, maar soms ook stuk land. Het steenhuis is allang geleden afgebroken. In plaats daarvan werd een boerderij gebouwd, waarin ook nog bouwmateriaal van het oude steenhuis werd gebruikt. Deze boerderij heeft lange tijd Huize Stootshorn geheten. Toen in 1821 werd besloten de huidige weg tussen Slochteren en Noordbroek, langs het Slochterbos, te verbeteren raakte de oude weg naar Groningen in onbruik. Dat was weer lastig voor de eigenaar van de boerderij Stootshorn. Die liet in 1873 zijn boerderij afbreken en langs de Slochterstraat weer opbouwen. Het is deze boerderij die jarenlang met trots de naam Huize Stootshorn op de gevel had staan. Jammer genoeg is de boerderij nu in een bouwval veranderd. Waar ooit het steenhuis stond is in 1874 een kleine boerderij gebouwd.


In de zeventiende eeuw kocht een rijke familie uit de stad Groningen een landgoed aan de westkant van Noordbroek. Ze lieten een fraai landhuis bouwen ongeveer waar nu de Botjesweg op de Sappemeersterweg uitkomt. Dit landgoed, Veenhuizen genaamd, strekte zich uit tot een eind ten westen van de Dwangsweg. Het bestond uit stukken bos, water en veen en een fraai landhuis. In 1851 verkocht de eigenares, de weduwe Gockinga, het landgoed. De kopers waren landarbeiders die bij de kleiboeren van Noordbroek werkten. Rond die tijd waren de lonen van landarbeiders redelijk hoog waardoor zij geld konden sparen. Bovendien waren hun werktijden betrekkelijk kort. Ze konden voor een paar honderd gulden een vrij groot stuk land kopen. Een zekere Jan Draaijer kon bijvoorbeeld een stuk bos, heide, moeras en water voor maar 120 gulden kopen. De lage grondprijs kwam natuurlijk doordat het land nog ontgonnen moest worden. In hun vrije tijd konden de landarbeiders hun land ontginnen en er later aardappelen en groenten op verbouwen. Zo werden er tientallen huizen in Stootshorn bijgebouwd en kwamen er een school, bakkers, een timmerman, een smid en een paar kroegen. In 1895 werd er zelfs een kerkje gebouwd. Stootshorn was een dorpje geworden.


Maar aan deze voorspoed kwam een eind toen in Noordbroek waterleiding en elektra werden aangelegd. Doortrekken van deze voorzieningen naar het afgelegen Stootshorn was veel te duur. Stootshorn werd zo een buurt waar alleen de armste mensen nog konden wonen. Veel huizen waren in slechte staat en werden uiteindelijk afgebroken. Pas na de Tweede wereldoorlog kreeg Stootshorn water en licht en later ook telefoon en aardgas. Toen stonden er nog maar een paar huizen, maar die zijn met hun grote tuinen wel heel aantrekkelijk om in te wonen. Zo werd Stootshorn van arme buurt nu een soort villawijk.

Ga terug naar Publicaties